Systeemtoezicht

Een onderzoek naar de condities en werking van systeemtoezicht in zes sectoren

Systeemtoezicht (het verticale toezicht door de overheid dat gebruikmaakt van interne borgingssystemen binnen organisaties of sectoren) wordt steeds vaker genoemd als een alternatief voor klassiek overheidstoezicht op uitkomsten (output en outcome). In deze studie wordt de vraag beantwoord hoe systeemtoezicht in de praktijk werkt en onder welke contextuele en institutionele condities systeemtoezicht een geschikt arrangement is voor het uitvoeren van overheidstoezicht.

Conclusie

De geschiktheid van sectoren voor systeemtoezicht is afhankelijk van de afhankelijkheidsrelaties en belangenconstellaties van de actoren die betrokken zijn bij de te beheersen risico’s. Daar waar de onder toezicht gestelde een direct eigen belang heeft bij het beheersen van het risico, zoals in de luchtvaart of de delfstoffenwinning, is de kans op zelfregulering en betrouwbare en effectieve interne borgingssystemen het grootst.

Er moet minimaal een zeker organiserend en zelfregulerend vermogen in een sector of organisatie aanwezig zijn, wil systeemtoezicht zin hebben. In dit onderzoek is vastgesteld dat die condities lang niet overal bestaan. Maar systeemtoezicht heeft ook onder minder optimale condities zin. Daar waar men een zeker organiserend vermogen mag verwachten, leidt systeemtoezicht in ieder geval tot een groter lerend vermogen, zowel bij de onder toezicht gestelde als de toezichthouder. De toegevoegde waarde van systeemtoezicht is vooral dat het de overheid een beter inzicht verschaft in de afhankelijkheidsrelaties en belangenconstellaties rondom de te beheersen risico’s.

Details

Auteur(s):

  • Jan-Kees Helderman
  • Marlies Honingh

Jaar: 2009