Prioritering bij toezichthouders

Een onderzoek naar risicogestuurd toezicht

Veel Nederlandse toezichthouders werken risicogestuurd. Ze bepalen welke risico’s de meeste aandacht verdienen en zetten hier hun middelen op in. De toezichthouders richten zich vooral op die onder toezicht gestelde bedrijven waar de geprioriteerde risico’s spelen. Ewald de Bruijn en Geert Teisman hebben onderzocht hoe verschillende toezichthouders invulling geven aan risicogestuurd toezicht.

Conclusie

De Bruijn en Teisman concluderen dat er grote verschillen zijn tussen toezichthouders in de manier waarop ze bepalen wat de belangrijkste risico’s zijn. Hierbij kiezen ze voor een meer open of gesloten aanpak. Bij een gesloten aanpak gebruiken toezichthouders zoveel mogelijk formele kennis om de belangrijkste risico’s te bepalen. Dit gebeurt vaak op centraal niveau. Bij een open aanpak bepaalt de toezichthouder de prioriteiten aan de hand van de inschattingen van professionals. Dit gebeurt vaak op decentraal niveau, waarbij wordt uitgegaan van impliciete kennis, zoals expertise en ervaringen.

Uit het onderzoek komen 6 factoren naar voren die de keuze voor een gesloten of open aanpak mede bepalen. Dit zijn:

  • Complexiteit en ambiguïteit van de risico’s;
  • Politiek-maatschappelijke gevoeligheid;
  • Opvattingen van toezichthouder over de onder toezicht gestelden;
  • De kenmerken van de sector waarop toezicht wordt gehouden (organisatiegraad en homogeniteit, aantal onder toezicht gestelden);
  • Juridische context;
  • Beschikbaarheid van informatiebronnen.

Of de prioriteiten ook worden gevolgd, hangt af van het draagvlak voor het prioriteringsbeleid. Als toezichthouders impliciete kennis van inspecteurs (zoals expertise en intuïtie)bij het bepalen van de risico’s meenemen, draagt dat bij aan het draagvlak voor de prioriteiten. Professionele discretie (de keuzevrijheid die medewerkers ervaren) heeft juist geen invloed. Het draagvlak voor de prioriteiten neemt af als andere afdelingen de prioriteiten bepalen en wanneer risico’s complex en controversieel zijn.

Details

Auteur(s):

  • Ewald de Bruijn
  • Geert Teisman

Jaar: 2020