Omgaan met regelovertreding in vertrouwensrelaties

Effecten van dialoog- en sanctiefactoren en de invloed van de relatie tussen toezichthouder en ondernemer

Het gebeurt steeds vaker dat toezicht georganiseerd wordt in arrangementen waarin vertrouwen tussen toezichthouder en personen die onder toezicht staan een rol speelt. In de context van een dergelijke vertrouwensrelatie is de vraag hoe het beste kan worden omgegaan met regelovertreding:

  • Moeten toezichthouders sanctioneren of is het beter om een waarschuwing te geven nadat een onder toezicht staande een regel heeft overtreden?
  • Welke aspecten van een sanctie of waarschuwing dragen bij aan toekomstige regelnaleving door een persoon of een bedrijf dat onder toezicht staat?
  • Hoe verschilt dit voor een context van een vertrouwensrelatie en een context waarin vertrouwen minder een rol speelt?

De onderzoekers hebben dit aan de hand van een survey en een laboratoriumexperiment onderzocht.

Conclusie

De resultaten uit dit onderzoek leiden tot de volgende tips voor toezichthouders die met regelovertreding van ondernemers in vertrouwensrelaties te maken hebben:

  1. Geef een rationale. Dat wil zeggen dat een toezichthouder aan een ondernemer uitlegt waarom uit maatschappelijk en/of moreel oogpunt regelnaleving belangrijk is.
  2. Leg een niet al te grote sanctie op. Sancties die ondernemers als groot ervaren, worden als minder rechtvaardig ervaren. Dit kan een negatieve invloed hebben op regelnaleving in de toekomst.
  3. Voorkom dat de opgelegde maatregel de indruk wekt het eigenbelang van de toezichthouder (of dat van de overheid) te dienen, vooral als er een sterke vertrouwensrelatie tussen toezichthouder en ondernemer is. Dit is snel een gevaar als het gaat om een financiële sanctie.
  4. Gebruik eerder een waarschuwing dan een sanctie als er sprake is van een vertrouwensrelatie tussen toezichthouder en ondernemer. In een vertrouwensrelatie wordt een waarschuwing als meer gepast en rechtvaardig gezien.

Details

Auteur(s):

  • Laetitia Mulder
  • Gerben van der Vegt
  • Sanne Ponsioen

Jaar: 2014