Bestraffen, belonen en beïnvloeden

Een gedragswetenschappelijk perspectief

Dit rapport bundelt inzichten uit de psychologie over belonen, bestraffen en beïnvloeden, die van nut kunnen zijn bij het ontwerp van handhavingsbeleid. Het rapport gaat in op een aantal determinanten van menselijk gedrag en mogelijke mechanismen om dat gedrag te beïnvloeden, in de context van regelconform gedrag en regelovertredingen.

Eerst worden deze determinanten en mechanismen besproken, waarna wordt gepoogd deze te relateren aan interventies en deze te evalueren in termen van generaliseerbaarheid, duurzaamheid en, in mindere mate, kosten-effectiviteit.

Daarna worden, waar mogelijk, de potentiële bijdrage van in de gedragswetenschappen onderzochte mechanismen geïllustreerd met diverse praktische voorbeelden, bij voorkeur uit reeds geïmplementeerd beleid. De praktische illustraties (en onderzoek) hebben vooral betrekking op verkeer en belasting. Op deze gebieden is het meeste onderzoek voorhanden; dit betekent echter niet dat de diverse veranderings- en beïnvloedingsprincipes daartoe beperkt zouden zijn.