Onderzoeksvoorstel 1
Algoritmen in risico gestuurd toezicht:
Wanneer ervaren inspecteurs en onder toezicht gestelden het gebruik van artificiële intelligentie als rechtvaardig?
Stephan Grimmelikhuijsen – Universitair Hoofddocent, Universiteit Utrecht
Veel toezichthouders werken met risico gestuurd toezicht waarbij risico’s geprioriteerd worden op basis van grote hoeveelheid data. Hierbij worden steeds vaker slimme algoritmen gebruikt (zoals artificial intelligence). Echter, deze algoritmen worden bekritiseerd omdat er vooroordelen in de beslisregels kunnen zitten en de beslisregels niet transparant zijn. Het gebruik van algoritmen in risico gestuurd toezicht roept daardoor grote vragen op over hoe rechtvaardig deze toezichtstrategie is. We weten echter nog (te) weinig over welke beslisregels algoritmen in toezicht gebruiken en hoe dit uitwerkt in de praktijk.
—
Onderzoeksvoorstel 2
Te goeder trouw in tijden van arbeidsmarktkrapte:
Ondersteuning van dienstontvangers bij naleving arbeidsvoorwaarden van gedetacheerde arbeidskrachten binnen de EU
Anja Eleveld – Universitair Hoofddocent, Vrije Universiteit Amsterdam
Dit onderzoek richt zich op dienstontvangers die vanuit EU-lidstaten gedetacheerde werknemers tewerkstellenen die bereid zijn om de naleving van de toepasselijke arbeidsvoorwaarden door de zendende werkgever te verbeteren. Op basis van semigestructureerde interviews met een selectie van dienstontvangers wordt onderzocht hoe deze dienstontvangers hierin kunnen worden ondersteund.
—
Onderzoeksvoorstel 3
Kiezen of delen? Een experimenteel onderzoek naar de condities waaronder burgers gegevens willen delen met toezichthouders
Koen Migchelbrink – Universitair Docent Bestuurskunde, Erasmus Universiteit Rotterdam
Toezichthouders zijn afhankelijk van door burgers geleverde informatie voor een effectieve uitvoering van hun wettelijke taken. Burgers kunnen informatie aanleveren over henzelf of over anderen. In dit onderzoek inventariseren en toetsen we wanneer burgers bereid zijn om informatie te delen met toezichthouders. De resultaten kunnen door toezichthouders worden gebruikt om hun informatievoorziening te verbeteren en hun toezichtpraktijk beter op burgers af te stemmen.
—
Onderzoeksvoorstel 4
De houding en reactie vanuit de samenleving op regelbrekende overheden
Julien van Ostaaijen – Lector Recht & Veiligheid, Centre of Expertise Veiligheid & Veerkracht/Avans Hogeschool
Ons onderzoeksvoorstel focust op regelovertreding van publieke organisaties en wat dat betekent voor de bereidheid van inwoners om zichzelf aan recht en regels te houden. Keuren inwoners ‘overtredende overheden’ altijd af of accepteren en waarderen ze het soms wel, bijvoorbeeld als regels voor een nobel doel worden gebroken (zgn. Robin Hood-gedrag)? En wat betekent deze kennis voor hoe publieke organisaties in de toekomst met wet- en regelgeving en burgers om moeten gaan?
—
Onderzoeksvoorstel 5
Betrouwbare toezichthouders die regelnaleving bevorderen: evidence-informed handreiking voor de toezichtpraktijk|
Frédérique Six – Universitair Hoofddocent/Gastprofessor, Vrije Universiteit Amsterdam/Universiteit Antwerpen
Wetenschappelijke onderzoek naar de invloed van vertrouwen op regelnaleving is gedaan vanuit verschillende theoretische perspectieven die vaak niet op elkaar aansluiten. Via systematisch literatuuronderzoek analyseren en integreren wij alle inzichten. Daarnaast inventariseren wij bij Nederlandse toezichthouders het beleid en ervaringen rondom vertrouwen. Dit leidt tot een praktijkhandreiking die in co-creatie met toezichthouders wordt samengesteld.
—
Onderzoeksvoorstel 6
De wortel of de stok: effecten van verschillende typen sancties op regelnaleving door bedrijven
Marieke Kluin – Universitair Docent, Universiteit Leiden
Een doeltreffende sanctioneringspraktijk veronderstelt effectiviteit van de opgelegde sancties. Of opgelegde sancties daadwerkelijk een gedragsverandering in de gewenste richting teweegbrengen is echter veelal onbekend. Een simpele vergelijking tussen gesanctioneerde en niet-gesanctioneerde bedrijven gaat mank, omdat kenmerken van bedrijven die maakten dat zij in de eerste plaats de regels overtraden, ook de kans op regelovertreding in de toekomst vergroten. Om het effect van sancties te kunnen isoleren combineert het voorgestelde onderzoek geavanceerde quasi-experimentele analyses van grootschalige databestanden met betrekking tot regelovertreding en opgelegde sancties in twee verschillende sectoren (chemie en binnenvaart), met een experimentele (vignetten)studie onder respectievelijk bedrijven en toezichthouders in deze sectoren.
Het onderzoek wordt uitgevoerd in nauwe samenwerking met Brzo+ en het IDLab van de ILT en draagt bij aan inzicht in de patronen van regelnaleving en de effectiviteit van toezicht- en handhavingsbeleid in sectoren waar regelovertreding verstrekkende gevolgen kan hebben voor mens en milieu.
—
Onderzoeksvoorstel 7
Wanneer economische belangen en natuurbeschermingsbelangen schuren. Een exploratieve studie naar de problemen ten aanzien van handhaving van natuur- en milieuwetgeving in economisch actieve gebieden.
Tineke Lambooy – Hoogleraar ondernemingsrecht, Nyenrode Business Universiteit
Het vraagstuk van handhaving van natuur- en milieunormen in Natura 2000-gebieden (Biesbosch, Waddenzee) en andere gebieden (Maas, Tweede Maasvlakte, Schiphol) staat centraal in dit onderzoek. Waar botsen economische, natuurbeschermings- en handhavingsdoelstellingen? Welke verbeteringsopties zijn er? Welke rol kunnen burgers daarin spelen, opdat hun vertrouwen in de handhavingscapaciteit van de overheid toeneemt?